Krokusy w ogrodach Centrum Edukacji Ekologicznej!

W ogrodach Centrum Edukacji Ekologicznej wreszcie robi się kolorowo! Chyba każdy zna krokusy? Pełna nazwa tej rośliny brzmi: szafran spiski Crocus scepusiensis. Jest to wyjątkowa roślina – o czym przekonacie się w poniższym artykule!

Krokusy kwitną zaraz po zejściu śniegu, a często bywa tak, że jeszcze spod białej pokrywy już wychodzą kwiaty. Jako pierwsze pojawiają się działki kielicha – czyli wszystkim dobrze znane płatki kwiatów, a dopiero później liście. Wiosna jest jednak kapryśna i warunki pogodowe mogą się gwałtownie pogorszyć. W takiej sytuacji kielichy niezapylonych kwiatów zwijają się ciasno w pąki, dzięki czemu zalążek ukryty w ich wnętrzu jest zabezpieczony przed chłodem. Płatki krokusa otworzą się znowu, kiedy tylko pogoda nieco się poprawi i roślina ponownie będzie się rozwijać. Nasiona posiadają lepki wyrostek, tzw. elajosom. Elajosom zbudowany jest z tłuszczów i dlatego jest atrakcyjnym pożywieniem dla mrówek. Owady przenoszą nasiona w pobliże mrowiska. Zjawisko rozsiewania diaspor przez mrówki nazywamy mymerkochorią. Dzięki mrówkom krokusy mają możliwość wykiełkowania w innym miejscu niż roślina macierzysta.

Szafran spiski jest rośliną cebulkową. Taka forma korzenia jest charakterystyczna dla roślin wzrastających na terenach o silnej zmienności pogodowej w ciągu roku – suche, upalne lato, mokra i chłodna jesień, mroźna, długa zima i krótka wiosna. W cebulce zmagazynowane są substancje pokarmowe, które zostaną wykorzystane podczas krótkiej, ale intensywnej wegetacji rośliny, oraz zalążki liści i kwiatów. Rozwój szafranu rozpoczyna się nie wiosną, ale wbrew pozorom jesienią! Okres chłodu rozpoczynający się właśnie jesienią to sygnał, w którym zaczynają wyrastać nowe korzenie oraz pąki liściowe. Z nadejściem zimy roślina ma w pełni wykształcone korzenie i pąki i kiedy tylko gleba zacznie rozmarzać, spod ziemi wyjdą piękne kwiaty.

Kwitnienie szafranów trwa około dwóch tygodni, ale na powierzchni gleby jeszcze długo po kwiatach pozostają  liście (nawet dwa miesiące).

Szafran to roślina ściśle związana z ekstensywnie użytkowanymi halami i górskimi łąkami, na których wypasane są zwierzęta i przeprowadzane jest koszenie. Zaniechanie pasterstwa skutkowało brakiem naturalnego nawozu który użyźniał glebę oraz zarastaniem hal gatunkami drzew, krzewów i wysokich traw. Tym samym kurczyły się siedliska dogodne dla szafranów. W ramach ochrony czynnej gatunku przywrócono tradycyjny wypas a efektem był wzrost powierzchni zajmowanej przez kwiaty i poprawa kondycji całej populacji. Obecnie jest to licznie występująca roślina w Tatrzańskim Parku Narodowym – kwiaty łanowo porastają dobrze znaną Dolinę Chochołowską. Liczne kwiaty są tez na Polanie Kalatówki, Polanie Olczyska, w Dolinie Małej Łąki i w wielu innych miejscach. Poza tym szafran spiski spotykany jest w Karpatach Zachodnich do wysokości 1600 m n.p.m.: w Gorcach, Beskidzie Wyspowym i Żywieckim.

Istotnym jest też fakt, że oryginalne szafrany spiskie są wyłącznie fioletowe! Rzadko, ale spotykane są też całkowicie białe „albinosy”. Wszystkie pozostałe barwy to sztucznie wyhodowane odmiany na potrzeby ogrodnictwa!

Zapraszamy do podziwiania naszych krokusów w ogrodach Centrum Edukacji Ekologicznej!