Ciekawy świat płazów

Polska fauna bogata jest w 19 gatunków płazów. Są to: żaba trawna, żaba wodna, żaba jeziorkowa, żaba śmieszka, żaba moczarowa, żaba zwinka, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka, grzebiuszka ziemna, kumak górski, kumak nizinny, rzekotka drzewna, rzekotka wschodnia, salamandra plamista i cztery gatunki traszek: górska, karpacka, grzebieniasta i zwyczajna. Zamieszkują zarówno tereny górskie, jak i nizinne.

Krajowe płazy należą do dwóch grup: płazów ogoniastych (salamandra, traszki) i płazów bezogoniastaych (żaby, ropuchy, kumaki i rzekotki). Są to zwierzęta wodno-lądowe, ponieważ część ich życia odbywa się na lądzie a część – w wodzie. Woda jest dla nich ważna szczególnie w okresie godów. W zbiornikach wodnych lub ich okolicach odbywają się zaloty samców do samic. Po zapłodnieniu samica składa jaja, nazywane żabim skrzekiem. Można je zauważyć na brzegach dużych kałuż, stawów, oczek wodnych – w wodach stojących lub wolno płynących. W wodzie odbywa się dojrzewanie zarodków w jajach i wyklucie larw. Rozwój larw (kijanek), odbywa się w wodzie i trwa około 2 miesięcy. Pożywieniem kijanek są glony. W tym czasie wykształcają się kończyny a ogon zanika. Małe płazy opuszczają zbiorniki ale pozostają w jego okolicach.

Pożywieniem płazów są drobne bezkręgowce. Im większy gatunek płaza, tym większa ofiara. Są naszymi sprzymierzeńcami w walce z uciążliwymi owadami, np. komarami, bo te zazwyczaj stanowią ich pożywienie. Większe płazy, takie jak salamandra albo ropucha szara często zjadają ślimaki i owady, które są szkodnikami w naszych ogrodach warzywnych. Ropuchy polują nawet na węże i żmije, są odporne na ich jad.

Na swoje ofiary czekają w bezruchu. Traszki, salamandry, ropuchy, grzebiuszka ziemna wyruszają na łowy o zmierzchu i są aktywne nocą. Żaby i rzekotki prowadzą dzienny tryb życia. Kumaki – górski i nizinny są aktywne i za dnia, i nocą.

Płazy zapadają w sen zimowy. Końcem września, gdy robi się coraz chłodniej szukają dogodnego miejsca w którym spędza całą zimę. Zazwyczaj są to podziemne norki, często wcześniej wykorzystywane przez inne zwierzęta. Można je spotkać pod drzewami wśród korzeni, pod zgromadzonymi deskami, stogami i belami siana, w okolicach przydomowych kompostowników.

Gatunki płazów wydają się być bezbronne w obliczu otaczającego je, wielkiego świata. Jeżeli jednak przyjrzymy się im lepiej stwierdzimy, że zwierzęta te doskonale opanowały sztukę przetrwania.

Wszystkie płazy w Polsce objęte są ochroną. Nie wolno ich zabijać, niszczyć ich jaj, kryjówek, łapać i trzymać w niewoli. Ich obecność z żaden sposób nam nie szkodzi i nie zagraża, a wręcz może być naszą ekologiczną bronią w walce z uciążliwymi szkodnikami. Bardzo duży problem pojawia się wiosną. Właśnie wtedy płazy intensywnie przemieszczają się w poszukiwaniu zbiorników wodnych. Czeka na nich wiele zagrożeń, między innymi ruchliwe drogi. Co roku tysiące płazów ginie pod kołami samochodów. Gminy i zarządy dróg budują specjalne przejścia ekologiczne, a wzdłuż odcinków sąsiadującymi ze zbiornikami wodnymi ustawiają specjalne siatki, dzięki którym płazy nie wchodzą na jezdnię.  Wolontariusze organizują akcje przenoszenia żab. Pomysłodawcami są zazwyczaj Parki Narodowe, Urzędy Miejskie albo organizacje proekologiczne. Możesz zaangażować się w taką akcję samodzielnie. Pamiętaj o podstawowych zasadach bezpieczeństwa – zrezygnuj z przenoszenia płazów na zbyt ruchliwych drogach, zadbaj o odpowiedni ubiór – kamizelkę odblaskową i rękawiczki.

W oczku wodnym przy Centrum Edukacji Ekologicznej również zadomowiły się żaby. Niedawno pojawił się tam skrzek, więc teraz czekamy na wyklucie kijanek i małe żabki. Zapraszamy do oglądania!