Pluszcz – mały mistrz nurkowania

Chodzi o parę tokujących pluszczy. Okres lęgowy u tych ptaków zazwyczaj zaczyna się końcem kwietnia. Pewien samiec dość mocno się więc pospieszył z zalecaniem do partnerki. Na poniższym, amatorskim nagraniu widać, jak samiec zadziera wysoko głowę i pręży swoją białą pierś przed siedzącą obok samiczką. Towarzyszy temu jego głośny śpiew:

Pluszcz zwyczajny (Cinclus cinclus) to interesujący gatunek, wyróżniający się na tle innych ptaków z podrzędu śpiewających. W Polsce jest nieliczny i objęty ścisła ochroną gatunkową. Można go spotkać przede wszystkim
w górach.

Jest dość niewielki, łatwo go rozpoznać po zadartym ogonie (jak u strzyżyka) i charakterystycznym ubarwieniu – brązowym grzbiecie oraz śnieżnobiałym podgardlu i piersi. Samiec i samica są ubarwione identycznie, różnią się jedynie rozmiarem (samiec jest wyraźnie większy). Pluszcz to ptak terytorialny, nie tworzący stad. Prowadzi raczej samotniczy tryb życia.

Najczęściej możemy go spotkać w korytach górskich rzek i potoków, kiedy stoi, skacze po kamieniach lub poszukuje pod wodą pokarmu. Bo tym, co wyróżnia pluszcza jest jego zdolność do nurkowania i pływania! Żaden inny ptak śpiewający tego nie potrafi. Wędruje on po dnie potoków, także pod prąd. Pazurkami chwyta się kamieni na dnie, a skrzydeł używa jak wioseł. Jak wiadomo, nurt górskich strumieni potrafi być naprawdę rwący, więc w tym niepozornym ptaszku drzemie dużo siły. Może się zanurzać przez 30 i więcej sekund oraz nurkować na głębokość do 1,5 metra! Niesamowite, prawda?

Nurkowanie służy mu oczywiście do zdobywania pożywienia. Pluszcz żywi się owadami wodnymi i ich larwami (zwłaszcza larwami chruścików), drobnymi skorupiakami, rzadziej wodnymi ślimakami czy drobnymi rybami. Tę niełatwą umiejętność ułatwia mu budowa ciała.

Jego kości, w przeciwieństwie do kości większości ptaków nie są pneumatyczne, czyli nie zawierają pustych przestrzeni zmniejszających ich masę. To dodatkowe obciążenie jest przy nurkowaniu bardzo cenne. Jego nozdrza są zaopatrzone z błoniaste klapki, dzięki którym woda nie dostaje się do płuc. Przebywając pod wodą oczy ma zasłonięte migotką, czyli trzecią, przezroczystą powieką.

A jak pluszcz radzi sobie z wilgocią? Pod ogonem posiada silnie rozwinięty gruczoł kuprowy, którego wydzieliną natłuszcza swoje pióra okrywowe sprawiając, że są one całkowicie wodoodporne. Dodatkowo, jego upierzenie jest gęste, więc nurkowanie nawet zimą jest mu niestraszne.

Choć toki to rzadki i nietypowy widok (zwłaszcza końcem listopada), pluszcze w korycie Wisły na wysokości CEE widujemy niemal codziennie. Ich obecność to kolejny z wielu powodów, by nas odwiedzić. 🙂